Ostrokrzew bukszpanowy (Ilex crenata), nazywany też bukszpanolistnym lub karbowanolistnym to duży krzew z rodziny ostrokrzewowatych (Aquifoliaceae). Gatunek pochodzi z Azji Wschodniej (min. Chiny, Korea, Japonia), ale w postaci odmian jest też uprawiany w wielu innych rejonach świata jako roślina ozdobna.
Jak wygląda ostrokrzew bukszpanowy?
Ostrokrzew bukszpanowy w naturze może dorastać nawet do 6-10 m wys, jednak w uprawie rzadko przekracza 2 m. Roślina tworzy liczne, cienkie, rozgałęzione pędy, gęsto pokryte układającymi się skrętolegle małymi, ciemnozielonymi, błyszczącymi, jajowatymi, wiecznie zielonymi, drobno-piłkowanymi liśćmi, przypominającymi liście bukszpanu (stąd nazwa gatunkowa).
Ostrokrzew bukszpanowy jest dwupienny, dlatego na jednych egzemplarzach tworzy kwiaty żeńskie, na innych męskie. Kwitnie wiosną (V-VI), rozwijając drobne, białe, niepozorne, miododajne kwiaty, zebrane w małe pęczki w kątach liści. Po zapyleniu z kwiatów żeńskich tworzą się małe, czarne, kuliste owoce (jagody).
Nie przegap! ▶ Nowe trendy ogrodowe na 2026 rok ogłoszone. Te odmiany wygrały Konkurs Roślinnych Nowości 2025
Jakie wymagania uprawowe ma ostrokrzew bukszpanowy?
Ostrokrzew bukszpanowy najlepiej czuje się na słonecznych lub pólcienistych, ciepłych, zacisznych, osłoniętych od wiatru stanowiskach i żyznej, próchniczej, świeżej, przepuszczalnej, lekko wilgotnej glebie najlepiej o obojętnym lub lekko kwaśnym odczynie pH. Jego mrozoodporność jest umiarkowana (znosi mróz tylko do ok. -18° / -15°C), dlatego polecany jest do uprawy w najcieplejszych rejonach kraju.
Ostrokrzew bukszpanowy najlepiej rozmnażać z sadzonek pędowych, ale gatunek można też rozmnażać za pomocą siewu nasion.
Pielęgnacja ostrokrzewu bukszpanowego
Na terenach z bardziej surowymi zimami może przemarzać, dlatego powinien być zabezpieczany przed mrozem np. włókniną.
Krzew doskonale znosi natomiast ciecie i bardzo ładnie się zagęszcza, dlatego bez obaw można go przycinać i formować, przeprowadzając zabieg wczesną wiosną (III-IV).
Uprawiany w doniczkach musi być odpowiednio zimowany. Przed jesiennymi mrozami (X-XI) przestawia się go do nieogrzewanego, jasnego pomieszczenia. To niezbędne, gdyż rośliny w pojemnikach są jeszcze mniej odporne na mróz niż te uprawiane w gruncie.
Choroby i szkodniki ostrokrzewu bukszpanowego?
Ostrokrzew bukszpanowy uważany jest za gatunek stosunkowo odporny na choroby i szkodniki. Nie zagrażają mu też popularne choroby i szkodniki atakujące bukszpany (np. zamieranie pędów, fytoftoroza czy plamistości liści lub ćma bukszpanowa).
Lista zakupów ▶ Przygotuj ogród na jesień. Te produkty sprawdzą się we wrześniu idealnie
Zastosowanie ostrokrzewu bukszpanowego w ogrodzie
Ostrokrzew bukszpanowy w cieplejszych rejonach kraju może być piękną, zimozieloną rośliną żywopłotową, traktowaną jako alternatywa dla często chorujących i porażanych przez ćmę bukszpanową bukszpanów. Jednak na terenach chłodniejszych raczej nie warto wykorzystywać go do tego celu, bo może przemarzać. Znakomicie nadaje się natomiast na topiary (strzyżone figury roślinne) i ogrodowe drzewka bonsai, które w razie potrzeby można łatwo zabezpieczyć na zimę, okrywając je włókniną.
Krzew może być też wykorzystywany w kompozycjach ozdobnych z innymi krzewami i bylinami. Można też tworzyć z niego formy kuliste, które pięknie prezentują się w szpalerach wzdłuż chodników i ścieżek. Roślina nadaje się również do uprawy w doniczkach na balkonach i tarasach.
Wybrane odmiany ostrokrzewu bukszpanowego
- 'Golden Gem' – odm. żeńska, karłowa, pokrój rozłożysty, młode liście żółte, z czasem zieleniejące, wys ok. 1 m
- 'Glorie Dwarf' – odm. męska, liście drobne, jajowate, pokrój gesty, wzniesiony, wys ok. 1-1,5 m
- 'Convexa' – (zdj. 3) liście jajowate, małe, wypukle, pokrój gęsty, idealna do formowania, wys ok. 1,5 m
Zdjęcia: tamu, misumaru51shingo, Helen, / AdobeStock