Grab pospolity 'Fastigiata'

Grab (obok buka pospolitego) jest jednym z rodzimych drzew liściastych najbardziej tolerancyjnych na zacienienie. Do tego doskonale znosi cięcie i formowanie, stąd już od dawna był i nadal jest stosowany do tworzenia żywopłotów oraz szpalerów, zwłaszcza w rozległych ogrodach dworskich i pałacowych.

Drewno grabu jest twarde i ciężkie, dlatego określenie „zgrabiały” oznacza tyle co „stwardniały”. Liczne odmiany uprawne grabu pospolitego są wykorzystywane do sadzenia w ogrodach prywatnych oraz w terenach zieleni publicznej.

Grab pospolity (Carpinus betulus) ‘Fastigiata’ jest szczególnie cenną odmianą. To drzewo o wąskostożkowym pokroju i regularnej koronie, początkowo strzelistej i smukłej, a po latach stopniowo rozszerzającej się i grubiejącej – zwłaszcza w dolnej części. Docelowo drzewo dorasta do 15 m wysokości i 4 m szerokości.

W przeciwieństwie do gatunku odmiana ‘Fastigiata’ wykształca i utrzymuje prosty przewodnik, z którego wyrastają wzniesione do góry, liczne i regularnie ułożone pędy. Dzięki temu ta odmiana grabu pospolitego nie potrzebuje formowania, a wygląda, jakby była regularnie przycinana.

Wiosną na pędach pojawiają się wąskojajowate liście, u nasady zaokrąglone, z brzegu piłkowane, a na wierzchołku zaostrzone; od wiosny do lata są one zielone, a jesienią przebarwiają się na żółto. Po zaschnięciu część liści jeszcze bardzo długo utrzymuje się na gałązkach, podobnie jak u dębu. Liście te ostatecznie opadają dopiero na przedwiośniu.

Kwiaty grabu ukazują się wraz z rozwojem liści na wiosnę, ale są pozbawione okwiatu i nie mają znaczenia ozdobnego. Owoce to małe orzeszki zaopatrzone w trójklapowe skrzydełka. Są one zebrane w zwisających, ładnych owocostanach. Po dojrzeniu i wyschnięciu owoce opadają, a dzięki skrzydełkom wirują w powietrzu i niesione przez wiatr mogą „wędrować” na niewielkie odległości.

Wymagania i uprawa

Grab ‘Fastigiata’ znajduje się w powszechnej uprawie od drugiej połowy XIX wieku, a wywodzi się z Niemiec. Do dziś nie stracił na popularności z kilku względów: jest efektowny, w pełni mrozoodporny i nie wymaga nakładów na pielęgnację.

Drzewo to dobrze rośnie na większości przeciętnych gleb ogrodowych, należy jedynie unikać sadzenia roślin w miejscach suchych lub podmokłych.

Fot. Grzegorz Falkowski (ZSzP)

Zobacz więcej ciekawych grabów

Gdzie posadzić?

Odmiana ‘Fastigiata’ znajduje szereg zastosowań. Jest ceniona zarówno przez właścicieli niewielkich ogrodów przydomowych, gdzie ze względu na brak miejsca uprawa dużych drzew jest ograniczona, jak i chętnie wykorzystywana w zieleni miejskiej.

Formy kolumnowe drzew wykorzystuje się do obsadzania ciągów komunikacyjnych, skwerów oraz parkingów.

Przy ulicach i miejscach do parkowania stosuje się okazy szczepione wysoko na podkładce, z uwagi na to, aby dolne gałęzie nie utrudniały ruchu i widoczności. Natomiast w ogrodach i parkach najpiękniej wyglądają rośliny zaszczepione nisko, tworzące efektowne korony od samej ziemi. Zwłaszcza wtedy, gdy są wyeksponowane na tle wypielęgnowanego trawnika.

Grab pospolity ‘Fastigiata’ doskonale spełnia rolę rośliny skupiającej uwagę i nadającej się do sadzenia w miejscach reprezentacyjnych, np. przy bramach wjazdowych na posesje, po obu stronach głównego wejścia do domów, urzędów, biurowców czy wszelkiego rodzaju instytucji. Dzięki strzelistej koronie stanowi centralny punkt kompozycji roślinnych. Ponadto doskonale sprawdza się w roli eleganckiego drzewa alejowego.